Kollajenöz kolit belirtileri nelerdir ve nasıl anlaşılır?

Kollajenöz kolit, mikroskobik kolit türlerinden biridir ve kronik, sulu, iltihapsız ishal ile karakterize bir bağırsak hastalığıdır. Bağırsak mukozasında kollajen (bir tür bağ dokusu proteini) birikmesi sonucu oluşur. Genellikle orta yaş ve üzeri bireylerde, özellikle kadınlarda daha sık görülür. Teşhisi genellikle kolonoskopi sırasında alınan biyopsi örneklerinin mikroskop altında incelenmesiyle konulur.

Kollajenöz kolit belirtileri kişiden kişiye değişiklik gösterebilir, ancak en yaygın olanları şunlardır:

• Kronik, sulu ishal (genellikle günde 5-10 kez veya daha fazla)
• Karın ağrısı veya krampları (hafif ila şiddetli olabilir)
• Karında şişkinlik ve gaz
• Dışkıda mukus (sümüksü yapı) görülmesi
• Kilo kaybı (uzun süren ishal nedeniyle)
• Dehidrasyon (sıvı kaybı) belirtileri
• Yorgunluk ve halsizlik
• Bulantı (nadiren kusma eşlik edebilir)

Belirtiler genellikle aralıklı olarak gelip gidebilir; yani alevlenme dönemlerini daha hafif veya semptomsuz dönemler takip edebilir. Bazı hastalarda belirtiler hafif seyrederken, bazılarında günlük yaşamı etkileyecek kadar şiddetli olabilir.

Kollajenöz kolitin teşhisi, belirtilerin varlığı ve uygun tetkiklerin yapılmasıyla mümkündür. İşte tanı sürecinde izlenen adımlar:

• Detaylı tıbbi öykü alınması: Doktor, hastanın şikayetlerini, süresini, sıklığını ve şiddetini değerlendirir.
• Fizik muayene: Karın bölgesinde hassasiyet veya şişkinlik olup olmadığı kontrol edilir.
• Kan testleri: Enfeksiyon, inflamasyon veya diğer hastalıkları ekarte etmek için tam kan sayımı, CRP ve elektrolit düzeyleri gibi testler yapılır.
• Dışkı testleri: Enfeksiyon, parazit veya diğer nedenleri dışlamak amacıyla dışkı örnekleri incelenir.
• Kolonoskopi ve biyopsi: Kesin tanı için en önemli yöntemdir. Kolonoskopi sırasında kalın bağırsağın iç yüzeyi görüntülenir ve genellikle normal görünür, ancak tanı için biyopsi alınır. Mikroskopik incelemede bağırsak yüzeyinde kollajen birikimi tespit edilirse kollajenöz kolit teşhisi konulur.

Kollajenöz kolit, belirtileri nedeniyle irritabl bağırsak sendromu (IBS), Crohn hastalığı veya ülseratif kolit gibi diğer bağırsak hastalıklarıyla karıştırılabilir. Bu nedenle doğru tanı için gastroenteroloji uzmanına başvurmak ve gerekli tetkikleri yaptırmak önemlidir. Erken teşhis ve uygun tedavi, belirtilerin kontrol altına alınmasına ve yaşam kalitesinin artırılmasına yardımcı olur.